بالا رفتن قیمت در غیر مال التجاره مالى

امام خمینی: ١٧٧٠ اگر غير مال التجاره مالی داشته باشد كه خمسش را داده يا خمس ندارد، مثلا به او بخشيده اند، چنانچه قيمتش بالا رود، اگرچه آن را بفروشد مقداری كه بر قيمتش اضافه شده خمس ندارد، ولی اگر درختی كه خريده نمو كند و بزرگ شود و يا گوسفندی كه خريده چاق شود، در صورتی كه مقصود او از نگهداری آنها اين بوده كه از زيادتی عين آن سود ببرد، بايد خمس آنچه را زياد شده بدهد.

آیت الله وحیدخراسانی: مسأله ۱۷۸۷ ـ اگر غير مال التجارة مالى داشته باشد كه متعلق خمس نباشد ، در صورتى كه به ارث به او رسيده باشد ، چنانچه قيمتش بالا برود ـ اگر چه آن را بفروشد ـ مقدارى كه بر قيمتش اضافه شده خمس ندارد ، و همچنين است اگر به غير معاوضه مالك آن شده ، چه از اوّل متعلق خمس نبوده ـ مثل آن كه مسكنى كه مورد حاجت اوست به او بخشيده باشند ، و در مؤونه سال صرف شده باشدـ يا متعلق خمس بوده و خمس آن را از همان مال داده باشد ، مثل مالى كه به حيازت مالك شده و خمس آن را داده است. ولى اگر به معاوضه مالك شده باشد ، چنانچه قيمتش بالا برود تا زمانى كه نفروخته خمس ندارد ، و اگر فروخت ، در صورتى كه مؤونه نباشد آن زياده خمس دارد ، و در صورتى كه مؤونه باشد بنابر احتياط واجب خمس مقدار زايد را بدهد ، و در هر دو صورت اگر در مؤونه سال صرف شود ، خمس ندارد.

آیت الله سیستانی: مسأله ۱۷۸۷ ـ اگر غیر مال‌التجارة، مالی را به خریدن یا مانند آن تهیه کرده باشد و خمسش را داده باشد، چنانچه قیمتش بالا رود، اگر آن را بفروشد، خمس مقداری را که بر قیمتش اضافه شده، و از مخارج سال زیاد آمده باید بدهد. و همچنین اگر مثلاً درختی میوه بیاورد، یا گوسفندی که برای استفاده از گوشت نگه میدارند چاق شود، باید خمس آن زیادی را بدهد.

آیت الله نوری همدانی: مسأله1766- اگر غير مال التجاره مالي داشته باشد که خمسش را داده يا خمس ندارد مثلاً به او بخشيده اند ، چنانچه قيمتش بالا رود ، و آن را بفروشد مقداري که بر قيمتش اضافه شده ، خمس دارد . ولي اگر مثلاً درختي که خريده ميوه بياورد ، يا گوسفند چاق شود ، در صورتي که مقصود او از نگهداري آنها اين بوده که منفعتي از آنها ببرد ، بايد خمس آنچه زياد شده بدهد .

آیت الله سبحانی: مسأله 1467- اگر غير مال التجاره مالى داشته باشد كه خمسش را داده يا خمس ندارد مثلاً ارث به او رسيده است چنانچه قيمتش بالا رود، و آن را بفروشد مقدارى كه بر قيمتش اضافه شده، خمس دارد و همچنين اگر گوسفندى كه خمس آن را داده، چاق شود، بايد خمس آنچه زياد شده، بدهد.

آیت الله صافی گلپایگانی: مسأله 1779- اگر غير مال التجارة مالي داشته باشد كه خمس آن را داده، يا مالي باشد که خمس ندارد و قيمت آن بالا رود و آن را بفروشد، مقداري كه بر قيمت آن اضافه شده، ربح سال فروش محسوب مي‎شود كه اگر از مخارج سالش زياد بيايد، بايد خمس آن را بدهد.

آیت الله شبیری زنجانی:مسأله 1779- اگر غير سرمايه مالى داشته باشد كه خمسش را داده يا خمس ندارد؛ مثلاً مهريه يا ارث يا چيزى كه براى مخارج زندگى خريده باشد، چنانچه قيمتش بالا رود، اگر آن را بفروشد خمس مقدارى را كه بر قيمتش اضافه شده، بايد بدهد. لازم به توضيح است كه مقدارى كه در اثر تورّم به قيمت مال افزوده مى‌شود خمس ندارد. بنابراين اگر به طور مثال مالى قبلاً هزار تومان ارزش داشته و هنگام فروش به دو هزار تومان برسد، اگر مقدار 50% افزوده شده به جهت تورّم باشد، پانصد تومان افزوده خمس ندارد و تنها لازم است خمس پانصد تومان را بدهد، در هر حال اگر مثلاً درختى را‌ كه خريده ميوه بياورد يا گوسفند چاق شود، بايد خمس آنچه زياد شده را بدهد، هر چند مقصودش منفعت بردن از ميوۀ درخت يا چاق شدن گوسفند نباشد.