مرجع عالی قدر آیت الله سبحانی

مصرف خمس
مسأله 1523- خمس را بايد دو قسمت كنند: يك قسمت آن سهم سادات است. بنابر اقوى بايد با اذن مجتهد جامع الشرائط به سيد فقير، يا سيد يتيم، يا به سيدى كه در سفر درمانده شده، بدهند و نصف ديگر آن سهم امام(عليه السلام) است كه در اين زمان بايد به مجتهد جامع الشرائط بدهند، يا به مصرفى كه او اجازه مى دهد، برسانند. ولى اگر انسان بخواهد سهم امام را به مجتهدى كه از او تقليد نمى كند بدهد، در صورتى مى تواند بدهد كه بداند آن مجتهد و مجتهدى كه از او تقليد مى كند، سهم امام(عليه السلام) را به يك طور مصرف مى كنند.
مسأله 1524- سيدى كه به او خمس مى دهند، بايد فقير باشد ولى به سيدى كه در سفر درمانده شده، اگر در وطنش فقير هم نباشد، مى شود خمس داد.
مسأله 1525- به سيدى كه در سفر درمانده شده، اگر سفر او سفر معصيت باشد; نبايد خمس بدهند.
مسأله 1526- به سيدى كه عادل نيست مى شود خمس داد.
مسأله 1527- به سيدى كه معصيت كار است، اگر خمس دادن كمك به معصيت او باشد، نمى شود خمس داد و به سيدى هم كه آشكارا معصيت مى كند، اگر دادن خمس كمك به معصيت او نباشد، مى توان به او خمس داد.
مسأله 1528- اگر كسى بگويد سيدم نمى شود به او خمس داد مگر آن كه حداقل يك نفر عادل، سيد بودن او را تصديق كند يا در بين مردم به طورى معروف باشد كه انسان يقين يا اطمينان پيدا كند كه سيد است.
مسأله 1529- به كسى كه در شهر خودش مشهور باشد سيد است، اگرچه انسان به سيد بودن او يقين نداشته باشد، مى شود خمس داد.
مسأله 1530- كسى كه زنش سيده است نبايد به او خمس بدهد كه به مصرف مخارج خودش برساند ولى اگر مخارج ديگران بر آن زن واجب باشد و نتواند مخارج آنان را بدهد،
جايز است انسان خمس به آن زن بدهد كه به مصرف آنان برساند.
مسأله 1531- اگر با اذن حاكم شرع خمس را به شهر ديگر ببرد، و از بين برود لازم نيست دوباره خمس بدهد و همچنين است اگر به كسى بدهد كه از طرف حاكم شرع وكيل بوده كه خمس را بگيرد و از آن شهر به شهر ديگر ببرد.
مسأله 1532- خمس را بايد از خود مال و يا از پول رايج دهد نه از جنس ديگر، مگر اين كه آن جنس ديگر را به مستحق بفروشد سپس بدهى او را از باب خمس حساب كند.
مسأله 1533- كسى كه از مستحق طلبكار است و مى خواهد طلب خود را بابت خمس حساب كند، بنابر احتياط مستحب بايد خمس رابه او بدهد و بعد مستحق بابت بدهى خود به او برگرداند، ولى اگر با اذن حاكم شرع باشد، اين احتياط لازم نيست.
مسأله 1534- مستحق نمى تواند خمس را بگيرد و به مالك ببخشد، مگر مقدارى كه در خور شأن او است كه اگر خودش مالى داشت ممكن بود به آن شخص ببخشد.
مسأله 1535- اگر خمس را با حاكم شرع يا وكيل او يا با سيد دستگردان كند و بخواهد در سال بعد بپردازد نمى تواند آن را از منافع سال دوم كسر نمايد پس اگر مثلاً هزار تومان دستگردان كرده و از منافع سال بعد دو هزار تومان بيشتر از مخارجش داشته باشد، بايد خمس دو هزار تومان را بدهد و هزار تومانى را كه بابت خمس بدهكار است، از بقيه بپردازد.